Οι θησαυροί της γης
Μια πολύ πρόσφατη περίοδο, το 1981-82, βαριά σκαπτικά μηχανήματα εμφανίστηκαν στην πόλη και άρχισαν να αναταράζουν τη γη. Όχι βέβαια για να βρουν κάποιο κρυμμένο θησαυρό αλλά για κάτι πιο απλό: να τοποθετήσουν αγωγούς της αποχέτευσης. Κι όμως, οι θησαυροί άρχισαν να εμφανίζονται ο ένας μετά τον άλλο. Ήταν αρχαιολογικά ευρήματα μεγάλης αξίας!
Το γεγονός δεν εξέπληξε κανέναν. Η ύπαρξη αρχαίων στη γη του Περιστερίου ήταν «κοινό μυστικό». Κατά καιρούς, πολλοί Περιστεριώτες, σκάβοντας στις αυλές τους, έβρισκαν διάφορα αρχαία αντικείμενα. Κάποιοι τα παραδίνανε στο Δήμαρχο κι από κει πήγαιναν στην αρχαιολογική υπηρεσία. Αλλά, δυστυχώς, πουθενά δεν καταγράφηκαν κι είναι άγνωστο που βρίσκονται.
Χρειάστηκε μεγάλη προσπάθεια να εντοπιστούν σε βιβλία και μουσεία κάποια από αυτά και να έχουμε επιτέλους μια πιο ολοκληρωμένη αντίληψη γι αυτούς τους θησαυρούς.
Στις αρχές της νέας χιλιετίας, οι εκσκαφές για ένα άλλο μεγάλο δημόσιο έργο, το Μετρό, αν και σε περιορισμένη έκταση, αποκάλυψε ένα σημαντικό επίσης αριθμό αρχαίων ευρημάτων. Κι όλα αυτά βέβαια γεννάνε το ερώτημα: πόσα μπορούσαν να βρεθούν αν γινόταν συστηματική ανασκαφή;
Όλα τα γνωστά ευρήματα, παλαιότερα και νεότερα, θα χρειαζόταν ένα ολόκληρο βιβλίο για να παρουσιαστούν λεπτομερώς. Εδώ, περιοριζόμαστε μόνο σε μια συνοπτική καταγραφή.
Συνολικά σε διάφορες εποχές μέσα από τη γη του Περιστερίου βγήκαν πάνω από τριάντα τάφοι. Δυστυχώς οι περισσότεροι ήταν συλλημένοι και γυμνοί από τα κτερίσματα που συνόδευαν τους νεκρούς στο μακρύ τους ταξίδι.
Αυτά που έφτασαν ως εμάς είναι κυρίως μικρά αντικείμενα. Το μεγαλύτερο αγγείο, μια υδρία με τρεις λαβές, το μόνο με εκτεταμένη αναφορά στην διεθνή βιβλιογραφία, εκτίθεται στο Αρχαιολογικό Μουσείο της Αθήνας.
Στα υπόλοιπα ευρήματα περιλαμβάνονται, ένας επιτύμβιος μαρμάρινος κιονίσκος (με επιγραφή), μαρμάρινη επιτύμβια στήλη, μαρμάρινη επιτύμβια λήκυθος (με επιγραφή), τμήμα επιτύμβιου ανάγλυφου που παρουσιάζει κεφαλή άνδρα, τμήμα επιτύμβιας ανάγλυφης πλάκας, μια τεφροδόχος κάλπη από γυψόλιθο.
Κι ακόμα οινοχόες, αρυβαλλίσκοι, κύλικες, δακρυδόχοι, λυχνάρια, χάλκινος δίσκος κατόπτρου, κομάτια σιδερένιας στλεγγίδας και πολλά όστρακα.
Ένα από τα πιο όμορφα και ξεχωριστά ευρήματα είναι η αρχαία πλαταγή (κουδουνίστρα). Βρέθηκε να έχει μέσα της και τα δυο πήλινα σφαιρίδια που παρήγαγαν τον ήχο.
Ξεχωρίζουμε ακόμα έναν αρυβαλλίσκο, που έχει ζωγραφισμένη πάνω του μια όμορφη σκηνή από σχολείο και εκτίθεται μαζί με άλλα εννέα όμορφα πήλινα αγγεία στο Αρχαιολογικό Μουσείο της Αθήνας.
Δυο πολύ σημαντικά ευρήματα, που δυστυχώς δεν είναι ορατά πια, είναι:
ένας αρχαίος τοίχος (πιθανόν περίβολος ταφικού μνημείου) χτισμένος με ογκώδεις πωρόλιθους
ένας μεγάλος πήλινος αγωγός νερού, που όταν τον έσπασε το σκαπτικό μηχάνημα πέταξε ένα μεγάλο πίδακα νερού γιατί λειτουργούσε ακόμα!
Σημάδια της ανθρώπινης παρουσίας στην περιοχή έχουμε και από άλλες πηγές. Η σημαντικότερη είναι ένας χάρτης του Κάουπερτ που σχεδιάστηκε την περίοδο 1870-1880. Στα επιφανειακά αρχαία κατάλοιπα, που αποτυπώνει ο χάρτης, περιλαμβάνονται ερείπια από αρχαίες οικοδομές, τύμβοι, στήλες, τείχη, κινστέρνες κλπ.
Σημαντικά ευρήματα μας έρχονται από τους ελληνιστικούς χρόνους. Ξεχωρίζουν τα λείψανα ενός στεφανιού από λεπτά χρυσά φύλλα (βρέθηκε σε τάφο στο Λόφο Αξιωματικών) και μια μαρμάρινη κεφαλή κοριτσιού (βρέθηκε στις ανασκαφές του Μετρό).
Μέχρι πριν λίγο καιρό τα αρχαία ευρήματα (της μεταπολεμικής περιόδου) βρίσκονταν στις αποθήκες του Μουσείου Πειραιά. Στην πιλοτική έκθεση του Μουσείου του Περιστερίου (που άρχισε να λειτουργεί από τον Οκτώβρη του 2004) μπορείτε να θαυμάσετε ένα μέρος από αυτά μαζί με τα ευρήματα από τις ανασκαφές του Μετρό..
Τρι Νοε 11, 2008 11:18 pm
